In het jaarlijkse Brand & Product onderzoek van de European Race and Imagery Foundation (ERIF) wordt de evolutie en relevantie van het (Zwarte) Piet karakter gevolgd en beschreven, in de context van discussies in Nederland over ras, racisme en inclusiviteit.
Het project begon in 2015 als een manier om verontruste ouders te adviseren over welke producten zij konden kopen tijdens het Sinterklaasfeest, zonder hierbij blackface beelden tegen te hoeven komen. Het project had ook tot doel om bepaalde merken en bedrijven te controleren die hadden beloofd om blackface van hun verpakkingen en uit hun reclames te halen.
Ons onderzoek heeft zich in de loop der tijd ontwikkeld naar een manier om te onderzoeken hoe de onderzochte winkels en merken in hun verpakkingen en marketing strategien omgaan met veranderende houdingen ten opzichte van en maatschappelijke discussies over Sinterklaas en Zwarte Piet. Zodoende dient ons onderzoek ook als spiegel voor cultuur, traditie, machtsverhoudingen en relaties tussen verschillende bevolkingsgroepen. Sinds de eerste editie (verschenen in januari 2016) heeft ERIF nog vijf rapporten gepubliceerd, inclusief het meest recente rapport.
Het meest recente zesde 2021 ERIF Sinterklaas Brand & Product rapport is bondiger dan de voorgaande editie uit 2020. Dit was een jubileum-uitgave met extra analyses en bijdragen van verschillende gasten. Het zesde rapport concentreert zich daarentegen op de data zoals die aan het eind van 2020 is verzameld, aangevuld met beknopt commentaar om de bevindingen en conclusies van context en uitleg te voorziet
De voornaamste bevinding is dat graad 1 significant blijft stijgen, terwijl graad 7 en 8 nog meer in de verdrukking komen dan in voorgaande jaren al het geval was. Dit laat een continue, maar niet geheel verrassende, trend zien. Het is het gevolg van de beslissing van verschillende Nederlandse en internationale bedrijven en merken om de Zwarte Piet karikatuur bewust te verwijderen, als antwoord op een sterk groeiend en wereldwijd anti-racisme discours sinds de tweede helft van 2020. Zodoende kijken wij in dit rapport in het bijzonder naar de resultaten van Bol.com. Dit is een van de vaste winkels in ons onderzoek, die heeft aangegeven blackface geheel van het platform te zullen verwijderen. Wij kijken daarnaast ook specifiek naar Sinterklaas films op streamingdiensten en in de bioscoop.
Een tweede voorname bevinding is dat er over het algemeen minder data online beschikbaar was. Wij hebben dit eerder al geconstateerd en zijn van plan dit nadrukkelijk in de gaten te houden tijdens het onderzoek voor 2021 en het zevende rapport. Daarbij moet, aan de hand van in-store observaties, verder onderzocht worden in hoeverre dit komt doordat Halloween, Kerstmis en Pasen meer op kinderen en families worden gericht dan Sinterklaas producten.
erifonline.org 